سابقه و هدف : با توجه به اهمیت هزینه های خدمات بهداشتی درمانی درکیفیت ارائه این خدمات و عدم اطلاع از میزان این هزینه‌ها و به منظور تعیین هزینه واحد خدمتی خدمات بهداشتی درمانی اولیه در خانه های بهداشت، مراکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری به تفکیک نوع خدمت و نوع هزینه، این تحقیق درخانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی شهری وروستایی استان زنجان در سال 1380 انجام گرفت.

مواد و روشها : تحقیق به روش توصیفی در 26 خانه بهداشت، 6 مرکز بهداشتی درمانی روستایی و 5 مرکز بهداشتی درمانی شهری که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. هزینه خدمات به تفکیک واحدهای ارائه کننده و نوع خدمت وهمچنین به تفکیکی نوع هزینه تعیین گردید. به این ترتیب هزینه هر واحد خدمت به تفکیک هزینه های لوازم و مواد مصرفی عمومی و اختصاصی، تجهیزات اختصاصی، تجهیزات مصرفی و اختصاصی، تجهیزات اداری، داروئی مصرفی، استهلاک ساختمان، استهلاک وسایط نقلیه، مصارف عمومی و پرسنلی تعیین شد و با توجه به جمعیت تحت پوشش و ضریب زمانبری تعیین و ارائه گردید.

یافته‌ها : هزینه یک خانه بهداشت حدوداً 49 میلیون ریال، هزینه خدمات یک مرکز بهداشتی درمانی و روستایی 330 میلیون ریال و هزینه مرکز بهداشتی درمانی شهری 447 میلیون ریال بود. مهمترین هزینه‌ها در همه سطح ارائه خدمات مربوط به هزینه های پرسنلی بود که برای خانه های بهداشت 7/25 درصد، برای مراکز بهداشتی درمانی روستایی 5/21 درصد و باری مراکز بهداشتی درمانی شهری 3/31 درصد کل هزینه را تشکیل می دهد.

نتیجه گیری و توصیه‌ها : هزینه خدمات بهداشتی درمانی سرپایی به مراتب بیشتر از اعتبارات فعلی تخصیصی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی در بودجه جاری برای این مراکز است. عدم توجه به مسائل مدیریتی این مراکز باعث گرانی هزینه‌ها می گردد و گرانی هزینه این خدمات بامیزان فراوانی آنها نسبت مستقیم دارد. انجام تحقیق مشابه در سایر شبکه های بهداشتی درمانی کشور توصیه می شود.