سابقه و هدف : بررسی های غذایی نشان داده اند که شیوع چاقی و سایر عوامل خطرساز بیماریهای قلبی – عروقی در برخی جوامع تحت تأثیر عوامل اجتماعی – اقتصای است. پایین بودن طبقه اجتماعی ممکن است با شیوع چاقی وافزایش عوامل خطرساز بیماریهای قلبی – عروقی هماره باشد. جهت ارزیابی تاثیر میزان تحصیلات و وضعیت تأهل بر روی دریافتهای غذایی، نمایه توده بدن BMI، نسبت دور کمر به باسن (WHR) و سطح سرمی لیپیدها این بررسی در افراد بالای 20 سال ساکن منطقه 13 تهران در سال 9-1378 انجام گرفت.

مواد و روشها : مطالعه قند و لیپید تهران بر روی 15000 نمونه تصادفی 3 تا 70 ساله از سال 1377 در حال اجرا است. در 733 نفر( 408 زن و 325 مرد) از شرکت کنندگان 20 تا 60 ساله مطالعه دریافتهای غذایی با به کاربردن روش 2 روز یاد آمد 24 ساعته مواد غذایی بررسی و اطلاعات مربوط به میزان تحصیلات و وضعیت تأهل بوسیله پرسشنامه جمع آوری گردید. قد، وزن، دور کمر، دور باسن و فشار خون اندازه گیری و BMI و WHR محاسبه شد. قند خون ناشتا و 2 ساعته پس از 75 گرم گلوکز و غلظت کلسترول، تری گلیسرید و HDL با روشهای استاندارد اندازه گیری و غلظت LDL محاسبه شد. نمونه‌ها از نظر میزان تحصیلات به 4 گروه بی سواد و کم سواد، راهنمایی، دیپلم و بالای دیپلم تقسیم شدند و از لحاظ وضعیت تأهل در دو گروه مجرد و متأهل قرار گرفتند. افرادی که نسبت دریافت انرژی (EL) به میزان متابولیسم پایه (BMR) آنها کمتر از 27/1 بود به عنوان کم گزارش دهنده تلقی شده ویافته های آنان از تجزیه و تحلیلهای تغذیه ای حذف گردید.

یافته‌ها : بعد از تطابق برای سن، WHR و تری گلیسرید با افزایش میزان تحصیلات در زنان کاهش و سطح HDL سرمی، روی و ویتامین B6 دریافتی افزایش یافت. در مردان با تحصیلات متفاوت، تفاوتی از نظر هیچ یک از متغیرهای مورد بررسی مشاهده نشده. در مردان متأهل در مقایسه با مردان مجرد انرژی دریاقتی (625؟3001 در مقابل 543 ؟ 2905 کیلوکالری) و آهن دریافتی (9 ؟ 5/29 در مقابل 10 ؟ 1/28 میلی گرم) بالاتر بود (05/0 > p). در زنان متأهل در مقایه با زنان مجرد انرژی دریافتی (483 ؟ 2471 در مقابل 455 ؟ 2281 کیلو کالری)، مقدار چربی (31؟98 در مقابل 32 ؟ 83 گرم)، مقدار پروتئین (14 ؟ 68 در مقابل 16 ؟ 65 گرم) و مقدار کربوهیدرات دریافتی  (77 ؟ 358 در مقابل 70 ؟ 324 گرم)  بالاتر بود  (05/0 >p ) . همچنین BMI و WHR در زنان متأهل به طرز معنی داری بالاتر از زنان مجرد بود (01/0 > p).

نتیجه گیری و توصیه‌ها : یافته های این بررسی نشان می دهد که سطح سواد و وضعیت تأهل با نمایه توده بدنی، سطح لیپیدهای سرم و برخی از دریافتهای غذایی بویژه در زنان ارتباط دارد. آموزش تغذیه به ویژه در زنان با سطوح پایین تحصیلی و افراد مجرد جهت کاهش عوامل خطر ساز قبلی عروقی توصیه می شود.