چکیده سابقه و هدف: از دیر باز مشکل کمبود ید و اختلالات ناشی از آن در نقاط مختلف دنیا وجود داشته و در ایران نیز کمبود ید به عنوان یک مشکل عمده بهداشتی ـ تغذیه‌ای از سالها قبل شناخته شده است. استان تهران یکی از مناطقی است که در مطالعات قبل از یدرسانی دارای شیوع بالای گواتر آندمیک بوده است. در ایران برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جمله تولید و توزیع نمک یددار از سال 1368 به مرحله اجراء درآمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال 1380 این بررسی در دانش‌آموزان 7 تا 10 ساله استان تهران انجام شد. روش بررسی: طی یک بررسی توصیفی ـ مقطعی از طریق نمونه‌گیری تصادفی تعداد 1200 دانش‌آموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) انتخاب شدند. شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی انجام و طبق تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت درجه‌بندی شد. نمونه ادرار از یک دهم نمونه‌ها اخذ گردید و اندازه‌گیری ید ادرار به روش هضم انجام شد. یافته‌ها: درصد کلی گواتر در دانش‌آموزان استان 1/5 درصد (به ترتیب در دختران و پسران 5/3 و3/6 درصد) بود. میانه ید ادرار در جمعیت مورد مطالعه μg/dl19بود. در8/80% موارد ید ادرار بیشتر از μg/dl10 بود و سطح ید ادرار کمتر از μg/dl 5 در 2/11درصد موارد وجود داشت. هیچ مورد ید ادرار کمتر از μg/dl 2 نداشت. تفاوتی در شیوع گواتر و میزان ید ادرار بین دو جنس و نیز بین دانش‌آموزان شهر و روستا مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: یافته‌های این بررسی نشان می‌هد که در مقایسه با بررسی کشوری سال 1375 درصد گواتر در دانش‌آموزان کاهش معنی‌داری داشته و پس از شروع یدرسانی ید ادرار دانش‌آموزان استان تهران همچنان در حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت می‌باشد. لذا استان تهران در زمره مناطق "عاری از کمبود ید "محسوب می‌شود

واژه‌های کلیدی: گواتر، اختلالات ناشی از کمبود ید، غلظت ید ادراری