سابقه و هدف : داروهای OTC از جمله داروهای پر مصرف می باشند که با توجه به عدم نیاز به ارائه نسخه، امکان خود درمانی را در اختیار بیمار قرار می دهند. در این خصوص میزان آگاهی و اطلاعات بیمار در رابطه با داروهای OTC ، عاملی بسیار مهم در مصرف صحیح این داروها و کاهش میزان عوارض جانبی و ناخواسته آنها می باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان آگاهی و اطلاعات بیماران مراجعه کننده به داروخانه های سطح شهر تهران در رابطه با داروهای OTC درخواست شده آنها بود.

  مواد و روشها : این تحقیق در حد فاصل فروردین 1381 لغایت فروردین 1382، بر روی 1100 بیمار متقاضی دریافت داروهای OTC ، که به 120 داروخانه واقع در نقاط مختلف شهر تهران مراجعه کرده بودند، انجام گرفت. از هر بیمار در کنار سوالات شخصی، سوالاتی بصورت شفاهی پیرامون داروهای OTC و بویژه دوز، دوره مصرف و عوارض جانبی مهم داروی درخواست شده پرسیده می شد و پاسخها توسط فرد مصاحبه کننده ثبت می شدند.

  یافته‌ها: 53% مراجعین مرد و 47% زن بودند. 28% (بیشترین تعداد) مراجعین در رده سنی بین 45 – 36 سال بودند. 35% آنها دارای تحصیلات دیپلم و 11% بی سواد بودند. قرص استامینوفن، قرص سرماخوردگی بزرگسالان و سوسپانسیون AlMgS در مجموع 43% تقاضاها را در بر داشتند. 20% بیماران از وجود داروهای بدون نسخه (OTC) بی اطلاع بودند. 95% بیماران سابقه قبلی مصرف داروی درخواست شده را داشتند و از اثر بخشی آن راضی بودند. 41% بیماران از اطلاعات مطلوبی نسبت به میزان و دوره مصرف داروی خود برخوردار نبودند و تنها 8/0% بیماران از عوارض جانبی مهم داروی درخواست شده خود مطلع بودند. همچنین رابطه معنی داری میان میزان آگاهی و اطلاعات مراجعین با سطح تحصیلات و سابقه مصرف داروی OTC درخواست شده توسط آنها مشاهده گردید.

  نتیجه‌گیری و توصیه‌ها : میزان اطلاعات دارویی بیماران مراجعه کننده به داروخانه های سطح شهر تهران پیرامون داروهای OTC و بخصوص دوز مصرفی، دوره درمان و عوارض جانبی آنها در حد مطلوبی نمی باشد و نیازمند ارتقا بویژه از طریق ارائه مشاوره های دارویی توسط پزشک و دکتر داروساز است.