سابقه و هدف : کمبود ید و اختلالات ناشی از آن به عنوان یک مشکل عمده بهداشتی ـ تغذیه‌ای در ایران از سالها قبل شناخته شده است. استان مازندران یکی از مناطقی است که در مطالعات قبل از یدرسانی، دارای شیوع بالای گواتر آندمیک بوده است. در ایران برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جمله تولید و توزیع نمک یددار از سال 1368 به مرحله اجراء درآمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال 1380 این بررسی در دانش‌آموزان 7 تا 10 ساله استان مازندران انجام شد.

  روش بررسی : طی یک بررسی توصیفی ـ مقطعی از طریق نمونه‌گیری تصادفی تعداد 1200 دانش‌آموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) انتخاب شدند. شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی انجام و طبق تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت درجه‌بندی شد. نمونه ادرار از یک دهم نمونه‌ها اخذ گردید و اندازه‌گیری ید ادرار به روش هضم انجام شد.

  یافته ­ ها : درصد کلی گواتر در دانش‌آموزان استان 4% بود. میانه ید ادرار در جمعیت مورد مطالعه μg/dl 5/16 بود. در 4/82% موارد ید ادرار بیشتر از μg/dl 10 بود و سطح ید ادرار کمتر از μg/dl 5 در 3/3% موارد وجود داشت. هیچ یک از دانش‌آموزان ید ادرار کمتر از μg/dl 2 نداشتند. تفاوتی در شیوع گواتر و میزان ید ادرار بین دو جنس و نیز بین دانش‌آموزان شهر و روستا مشاهده نشد.

  نتیجه ­ گیری : یافته‌های این بررسی نشان می‌هد که در مقایسه با بررسی کشوری سال 1375، درصد گواتر در دانش‌آموزان کاهش معنی‌داری داشته و ید ادرار دانش‌آموزان استان مازندران همچنان در حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت می‌باشد. لذا استان مازندران در زمره مناطق "عاری از کمبود ید "محسوب می‌شود.