فریدون عزیزی، ربابه شیخالاسلام، مهدی هدایتی، پروین میرمیران، حسین دلشاد،
جلد ۲۵، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۸۰ )
مشکل کمبود ید و اختلالات ناشی از آن در نقاط مختلف دنیا وجود داشته، این اختلالات در ایران نیز شناخته شده و برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جملع تولید و توزیع نمک یددار از سال ۱۳۶۸ به مرحله اجراء درآمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال ۱۳۷۵، این بررسی در دانش آموزان ۸ تا ۱۰ ساله استان تهران انجام شد. طی یک بررسی توصیفی – مقطعی از طریق نمونهگیری تصادفی تعداد ۱۴۰۰ دانشآموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) از نظر شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی، اندازهگیری ۴T و ۳T و TSH سرم به روش رادیوایمیونواسی و جذب ۳T RU) ۳(T و نمونه ادرار برای اندازهگیری ید ادرار به روش هضم، مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین ۴T و ۳T و TSH سرم به ترتیب g/dl ۸/۱±۴/۱۰، ng/dl ۴۶±۲۰۵، Iu/dl ۸/۰±۴/۱، بود. تفاوتی بین آنها در دو جنس و بین دانشآموزان شهری و روستایی وجود نداشت. ۱۸ نفر (۳/۱%) ۴T بالاتر از g/dl ۵/۱۲ داشتند، TSH بالاتر از Iu/dl۵ در یک نفر مشاهده شد. میانگین دفع ادراری ید در جمعیت مورد مطالعه g/dl۸/۲۱ بوده که در ۹۲% موارد بیشتر از g/dl۱۰ بود. ید ادرار کمتر از g/dl۵ در ۴% موارد وجود داشت. درصد کلی گواتر در استان ۵۱% بوده که به ترتیب در دختران و پسران ۲۱% و ۳۰% بود. یافتههای این بررسی نشان میدهد که ۷ سال پس از شروع یدرسانی و ۲ سال پس از آنکه بیش از نیمی از جمعیت استان از نمک یددار استفاده کردهاند، ید ادرار در گروه سنی ۸ تا ۱۰ ساله استان در مقایسه با بررسیهای قبلی افزایش نشان داده و به حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت رسیده است.