دكتر مهدی منتظرحقیقی*۱،، دكتر سیدرضا محبی۱،، نرگس زالی۱،، دكتر مهسا مولایی۱،، دكتر محمدرضا زالی۱،
جلد ۳۳، شماره ۲ - ( ۹-۱۳۸۸ )
چکیده
چکیده
سابقه و هدف: در اکثر موارد Hereditary Non Polyposis Colorectal Cancer (HNPCC) به عنوان یکی از انواع ارثی سرطان کولورکتال موتاسیون در یکی از ژن‌های مسوؤل ترمیم اتصالات نادرست در ژنوم با نام‌های MSH۲، MLH۱، MSH۶ و PMS۲ قابل تشخیص است. در این مطالعه، میزان نقش موتاسیون‌های این ژن‌ها در ایجاد HNPCC در جمعیت ایرانی بررسی شد.
روش بررسی: در ۵۹۲ بیمار مبتلا به HNPCC بخش‌های کد کننده ژن‌ها با استفاده از پرایمرهای اختصای تکثیر یافتند و توالی‌یابی شدند. علاوه بر آن ناپایداری توالی های تکراری درون ژنوم با استفاده از مارکرهای اختصاصی نیز بررسی شد.
یافته ها: سه موتاسیون ژرم لاین جدید برای اولین بار در ژن MLH۱ تعیین شد. اولین موتاسیون یک جهش متقاطع ((c,۳۶۴A>C)(Transversion بود که سبب تغییر اسید آمینه ترئونین به پرولین در کدون ۱۱۶ شده بود. این کدون در منطقه بشدت حفظ شده بخش HATPase پروتئین MLH۱ قرار دارد. دومین موتاسیون نیز یک موتاسیون transversion بود که در موقعیت ۷۳۶ باعث تغییر نوکلئوتید آدنین به تیمین و در نتیجه سبب تغییر اسیدآمینه ایزولوسین به لوسین شده بود. سومین جهش یک موتاسیون تغییر قاب (فریم شیفت) بود که با حذف ۲ نوکلئوتید تیمین و گوانین باعث ایجاد یک کدون خاتمه زودهنگام در ۵ کدون پایین دست ژن شده بود. با ایجاد این موتاسیون فریم شیفت، ۵ اسید آمینه پایین دست موتاسیون تغییر کرده بود که متعاقبا سبب ایجاد کدون خاتمه زوهنگام شده بود. یکی از بیماران از نظر مارکرهای توالی‌های تکراری دارای پایداری بود، در حالیکه بیمار دیگر ناپایداری در مارکرهای توالی‌های تکرای را نشان می‌داد.
نتیجه گیری: بنظر می‌رسد که موتاسیون‌های ژرم‌لاین جدید ممکن است یک ویژگی منحصر بفرد برای تشخیص و تعیین افراد مبتلا به HNPCC در جمعیت ایرانی باشد که در جمعیت‌های دیگر دیده نشده است.
واژگان کلیدی: سرطان کو لو رکتال ارثی ((HNPCC، ژنMLH۱، موتاسیون و ناپایداری توالی‌های تکراری(MSI) .
