دكتر فریده شیوا۱، دكتر هوتن سالمی۱، شادناز ، فاخته یاوری۱،
جلد ۳۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۸۷ )
چکیده
سابقه و هدف: سازمان جهانی بهداشت استفاده از پستانک توسط شیرخواران را یکی از عوامل مخدوش‌کننده شیردهی موفق برشمرده است؛ اما چندین مطالعه اخیر این اصل را زیر سؤال برده‌اند. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر پستانک بر روی نحوه تغذیه شیرخواران در شش ماه اول زندگی انجام شد.
روش بررسی: تحقیق به روش هم‌گروهی تاریخی در ۲ گروه کودکانی که در زمان شیرخوارگی به طور مداوم از پستانک استفاده کرده بودند (گروه مورد) و کودکانی که هیچگاه به آنها پستانک داده نشده بود (گروه شاهد) انجام گرفت. مادرانی که فرزندانشان بین ۵ تا ۲۴ ماه سن داشتند و در طول زمان تحقیق، به مراکز بهداشت مراجعه کردند، وارد مطالعه شدند. مادران شاغل و همچنین مادرانی که شیرخوارانشان دچار بیماری‌های مزمن و یا ناهنجاری‌های مادرزادی بودند، از مطالعه حذف شدند. پرسنل آموزش‌دیده بعد از مصاحبه با مادران اطلاعات مربوط به فاکتورهای مرتبط با شیردهی را در فرمِ از پیش تعیین‌شده ثبت نمودند. سپس داده‌های جمع‌آوری شده مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: تعداد ۴۵۰ شیرخوار وارد مطالعه شدند. بعد از حذف شیرخواران دارای عوامل مداخله‌گر شیردهی، این تحقیق بر روی ۳۰۷ شیرخوار و مادرانشان انجام گرفت. تنها شیر استفاده‌شده برای تغذیه ۲۳۹ شیرخوار تا ۳ ماهگی و ۲۱۸ نفر حداقل تا ۶ ماهگی شیر مادر بود. ۷۵/۲۴% از شیرخواران به پستانک عادت داشتند که در ۸۰% آنها پستانک از روزهای اول زندگی شروع شده بود. در سن ۳ ماهگی و همچنین در سن ۶ ماهگی، بین قطع شیر مادر و استفاده از پستانک همبستگی مثبت وجود داشت (به ترتیب ۰۳۸/۰=P و ۰۰۷/۰=P). در سن ۳ ماهگی تفاوت فاحش در قطع شیر مادر بین شیرخوارانی که عادت به پستانک داشتند و آنهایی که هیچ وقت از پستانک استفاده نکرده بودند وجود داشت (۹/۲۸% در مقابل ۷/۵%، ۰۰۰/۰=P). این تفاوت در سن ۶ ماهگی نیز وجود داشت (۱/۴۶% در مقابل ۴/۱۰%، ۰۰۰/۰=P).
نتیجه‌گیری: میزان قطع زودرس شیر مادر در شیرخوارانی که عادت به پستانک دارند، به طور قابل توجه بیشتر از شیرخوارانی است که این عادت را ندارند.
واژگان کلیدی: پستانک، شیرخوار، تغذیه، شیر مادر.
