پژوهش در پزشکی

  سابقه و هدف : از آنجایی که از یکی از روش‌های معمول انتقال هپاتیت B در ایران تماس جنسی است، جلوگیری از انتقال همسر به همسر، خصوصاً در افراد در آستانه ازدواج و زمانی که آنها جهت انجام آزمایشات روتین قبل از ازدواج مراجعه می‌کنند، عاقلانه به نظر می‌رسد. در این مطالعه ما هزینه‌های انجام این نوع پیشگیری را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

  مواد و روشها :در این مطالعه یک مدل هزینه اثر بخشی ( Cost-effectiveness ) از دیدگاه سیستم بهداشتی و جامعه، شامل کلیه افرادی است که قبل از ازدواج مجبور به مراجعه برای انجام آزمایشات روتین قبل از ازدواج هستند، صورت گرفته است. اثر بخشی شامل افرادی است که در صورت انجام دو روش پیشگیری ذیل از ابتلا به هپاتیت B مزمن نجات پیدا می‌کنند: 1- غربالگری کلیه افراد در آستانه ازدواج از نظر HBsAg در انجام عملیات پیشگیری برای گروهی که HBsAg منفی هستند ولی همسر آینده آنها HBsAg مثبت است. پیشگیری شامل 3 دوز واکسن هپاتیت B ، یک دوز ایمونوگلوبولین ضد هپاتیت B و استفاده از کاندوم به مدت هفت ماه و بررسی HBsAb یک ماه بعد از آخرین دوز واکسن و یک دوز واکسن اضافه به همراه یک ماه استفاده مجدد از کاندوم برای گروهی که HBsAb آنها زیر u/ml 10 است. 2- غربالگری کلیه افراد در آستانه ازدواج از نظر HBsAg و سپس غربالگری مجدد افرادی که خودشان HBsAg منفی هستند ولی همسرآینده آنها HBsAg مثبت است، از نظر HBcAb .. سپس انجام عملیات پیشگیری ذکر شده برای کلیه افرادی که HBcAb منفی هستند. این مدل با احتساب احتمالات مورد بررسی قرار گرفته و Sensitivity Analysis (حساسیت سنجی) برای کلیه احتمالات در طیف وسیع حداقل تا حداکثر در مرحله بعد انجام شده و در نهایت آستانه هزینه‌ای که باید یک بیمار مزمن کبدی در طول عمر داشته باشد تا این روش پیشگیری مقرون به صرف گردد محاسبه شده است.

  یافته‌ها: هزینه‌ای که جلوگیری از ابتلا هر نفر به هپاتیت مزمن B در استراتژی اول در بر دارد، 500/675/1ریال و در استراتژی دوم 200/633/1ریال است. Sensitivity Analysis نشان می‌دهد در هر حال استراتژی دوم ارزانتر از استراتژی اول می باشد. حداقل هزینه‌ای که یک بیمار مزمن کبدی باید داشته باشد تا استراتژی اول مقرون به صرفه باشد 00/170/11 ریال و برای استراتژی دوم 000/888/10 ریال است.

  نتیجه‌گیری : با توجه به اینکه به نظر می‌رسد، هزینه‌ای که بیمار مزمن کبدی در طول عمر دارد، بسیار بیشتر از آستانه‌ای است که ما در مطالعه خود محاسبه کرده‌ایم، این نوع پیشگیری برای ایران و کشورهایی که زمینه فرهنگی و اجتماعی آنها نزدیک به کشور ما باشد مفید و مقرون به صرفه اقتصادی باشد.