پژوهش در پزشکی

سابقه و هدف: الگوی شیردهی مادران در جوامع مختلف ریشه در مسائل اجتماعی و فرهنگی متفاوت دارد. لذا ضروری است این مسئله در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرد و عوامل موثر در افت شیردهی شناسایی شود.

موارد و روشها: این مطالعه به روش مقطعی از نوع توصیفی و تحلیلی است و 600 مادر از جمعیت شهری و روستایی شهرستان بابل که کودک 24-12 ماهه در این مطالعه وارد شدند. الگوی احتمالی شیردهی از طریق آنالیز بقاء به روش غیر پارامتری کپلن مایر (Kaplen Meier) و عوامل موثر در افت شیردهی بوسیله مدل رگرسیونی کاکس (Cox Regression Model) تعیین گردیده است.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد در 12 ماهگی 87% کودکان شهری و 89% کودکان روستایی هنوز از شیر مادر استفاده کرده و در 24 ماهگی نیز 18% کودکان شهری و 53 % کودکان روستایی از شیر مادر بهره می‌جویند. از نظر احتمال ادامه شیردهی تا 12 ماهگی, بین مادران شهری و روستایی اختلاف معنی داری وجود ندارد در حالیکه پس از 12 ماهگی افت معنی‌داری در میزان شیر دهی مادران شهری در مقایسه با مادران روستایی مشاهده شد(04/0Pبا افزایش رتبه تولد کودک خطر افت شیردهی به طور معنی‌داری کاهش پیدامی کند(03/0(p=. در آنا لیز رگرسیونی یک متغیره مشاهده می‌شود بین سواد مادر و شیر دهی رابطه معکوس وجود دارد و این رابطه معکوس به دلیل اختلاط اثر سواد مادر با اشتغال مادر است. وقتی اثر اشتغال مادر و متغیرهای دیگر را توسط مدل رگرسیونی کاکس حذف می‌کنیم, خطر افت شیردهی در تمام سطوح سواد مادر در مقایسه با مادران بی‌سواد کاهش پیدا می‌کند, با این حال این اختلاف معنی‌داری نیست. خطر افت شیر‌دهی در مادران خانه‌دار در مقایسه با مادران شاغل کارمند به نسبت 41% کاهش پیدا می‌کند(08/0(p=. اضطراب و دلهره زیاد مادر خطر افت شیردهی را به نسبت 67% افزایش می‌دهد(2/0(p=. رابطه‌ای بین سن مادر و جنس کودک با خطر افت شیر‌دهی مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها: گرچه نتایج این مطالعه موفقیت شیر‌دهی مادران به ویژه مادران روستایی را بیان می‌کند, ارتقاء بیشترآن به آموزش‌های پیش از زایمان خصوصاَ مادران شهری و مادران اول زا و توجه به تامین مسائل روانی مادران و فراهم کردن تسهیلات لازم و مرخصی‌های زایمان و شیردهی به مادران شاغل و پیروی از فرهنگ و سنتهای ملی بستگی دارد.