پژوهش در پزشکی

سابقه و هدف : ویتامین D یکی از مواد اساسی برای سلامت استخوان است. در جوامع مختلف مشاهده شده است که سطح سرمی ویتامین D دارای تغییرات فصلی می باشد، اما این مسأله تا کنون در ایران بررسی نشده است.

مواد و روشها : در این مطالعه درقالب طرح قند و لیپید تهران، تعداد 1172 فرد (682 زن، 490 مرد) 3 تا 69 ساله که در ماههای مختلف سال بررسی شده بودند از نظر سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین D (25-OH-D) وارد شدند. در دی ماه بدلیل مصادف بودن با ماه مبارک رمضان، نمونه گیری و بررسی بیماران انجام نشد. اندازه گیری 25-OH-D با روش سنجش اتصال به پروتئین به ورش RIA صورت گرفت و مقادیر سرمی کمتر از mg/ml 20 به عنوان کمبود ویتامین D در نظر گرفته شدند.

یافته‌ها : سطح سرمی ویتامین D در جمعیت مورد مطالعه دارای تغییرات ماهیانه مشخصی بوده و شدت و دامنه تغییرات آن در مردان بارزتر از زنان است. حداقل سطح سرمی 25-OH-D در هر دو جنس در ماههای آذر و بهمن (به ترتیب 13 ؟ 12 و 14 ؟ 14 نانوگرم در میلی لیتر در زنان و 16 ؟ 28 و 18 ؟ 24 نانوگرم در میلی لیتر در مردان) و حداکثر آن در ماه آبان (ng/ml 29 ؟ 29 در زنان و ng/ml 27 ؟ 55 در مردان) دیده شد. در تمام ماههای مورد بررسی، بالاترین سطح سرمی افراد مؤنث معادل یا کمتر از پایین ترین سطح سرمی افراد مذکر بود. سطح سرمی افراد مذکر بود. سطح سرمی 25-OH-D مردان در تابستان و زمستان (17 ؟ 31 و 22 ؟ 28 نانوگرم در میلی لیتر) به نحو معنی داری پایین تر از بهار و پاییز (27 ؟ 38 و 29 ؟ 43 نانوگرم در میلی لیتر) است، اما در زنان اختلاف معنی داری بین سطح سرمی 25-OH-D در سه فصل اول سال دیده نمی شود و فقط میزان 25-OH-D در زمستان به نحو معنی داری کمتر از پاییز است.

نتیجه گیری وتوصیه‌ها : کمتر بودن شدت تغییرات فصلی در زنان و پایین بودن بسیار بارز سطح ویتامین D در آنان قابل انتساب به الگوی زندگی و پوشش یکنواختی است که درتمام سال توسط آنان استفاده می شود. یافته‌ها ما نشان دهندۀ ضرورت طرحهای تحقیقاتی و اقدامات پیشگیری در ارتباط با کمبود ویتامین D، به ویژه در فصل زمستان می باشد.