جلد 17، شماره 1 و 2 - ( فروردین - شهریور 1372 )
جلد 17 شماره 1 و 2 صفحات 22-17 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Azizi F, Amini M, Arbab P. The Concentration of Thyroid Hormones, Cortisol and ACTH Exposed to Chemical Weapons. Research in Medicine 1993; 17 (1 and 2) :17-22
URL: http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-2410-fa.html
URL: http://pejouhesh.sbmu.ac.ir/article-1-2410-fa.html
عزیزی فریدون، امینی مسعود، ارباب پروین. غلظت هورمونهای تیروئید، هیپوفیز و کورتیزول در هفته های پس از مصدومیت شیمیایی. پژوهش در پزشکی. 1372; 17 (1 و 2) :17-22
مرکز تحقیقات غدد درون ریز بیمارستان آیت الله طالقانی (دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)،تهران،ایران.
چکیده: (1603 مشاهده)
در بررسیهای قبلی مشاهده شد که در غلظت بعضی از هورمونهای سرم مصدومان شیمیایی تغییراتی به وجود آمده بود. در این نوشتار، سیر این تغییرات، در هفته های پس از تماس با بمب شیمیایی حاوی موستارد در ۱۳ رزمنده بررسی و با نتایج حاصله از ۳۴ مرد، به عنوان شاهد، مقایسه شده است. در هفته اول پس از مصدومیت، شاخصهای قسمت آزاد هورمونهای تیروئید کاهش یافته، غلظت ,T۳ معکوس (rT۳) افزایش پیدا کرد . غلظت TSH سرم طبیعی بود ولی در دو نفر از سه رزمنده ای که بررسی شدند تزریق TRH سبب افزایش TSH تا حد طبیعی نشد. شاخص آزاد T۴ سه هفته پیش از حادثه افزایش یافت ولی در هفته پنجم هنوز کاهش نشان میداد. شاخص آزاد T۳ تا هفته پنجم کاهش قابل توجهی داشت. , rT۳ بتدریج کاهش یافت. در غلظت نیروگلوبولین سرم مصدومان شیمیایی تغییری دیده نشد. غلظت کورتیزول و ACTH سرم در هفته اول پس از مصدومیت افزایش یافت. ACTH سرم تا هفته پنجم همچنان افزایش نشان میداد، ولی کورتیزول سرم به تدریج کاهش پیدا کرد و در هفته پنجم - نسبت به مقدار طبیعی - کاهش چشمگیری را نشان داد.
این بررسی نشان می دهد که تمام با سلاحهای شیمیایی حاوی سولفورموستارد باعث میشود که هورمونهای تیروئید، کورتیزول و ACTH دگرگونی پیدا کنند. بسیاری از این تغییرات با اختلالهای هورمونی که در سوختگیهای شدید دیده میشود، شباهت دارند. به نظر می رسد که سولفورموستارد سبب کاهش فعالیت غدد تیروئید و آدرنال می شود، در جنگ جهانی اول سولفورموستارد (خردل گوگردی) به عنوان سلاح شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت و سبب مسمومیت تعداد زیادی از سربازان شد (۱) ولی مصرف آن تا دهه پیش متوقف گردید. خردل گوگردی می تواند از دو راه در بدن انسان ضایعه ایجاد کند. تماس ممکن است فقط یک بار با مقدار زیاد این ماده اتفاق افتد و باعث بروز علایم حاد شود - مانند مصدومیت در جریان جنگهایی که عوامل شیمیایی به کار برده می شوند (۲) ؛ و با تماس ماهیگیران با محفظه های حاوی خردل گوگردی که سالها قبل به دریا ریخته شده اند (۳). امکان دارد که تمام این ماده به طور مستمر باشد و عوارض مسمومیت مزمن ایجاد کند. این نوع عارضه در کارگران کارخانه های شیمیایی گزارش شده است که بیشتر از نوع عوارض نئوپلاستیک می باشد (۴). اثرات مختلف خردل گوگردی روی سیستمهای تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم و تغییرات ژنتیکی و سرطانزایی آن قبلا" گزارش شده اند (۵-۷)، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا دهه اخیر ناشناخته بود . البته اثر سایر عواملی که Alkalating هستند و برای شیمی درمانی سرطانها به کار می روند در توقف اسپرماتوژنز (۸) و ایجاد نارسایی تخمدان (۹) گزارش شده ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه ای از چند داروی شیمیایی بروز می کند.
در جریان جنگ عراق علیه ایران، طبق گزارش متخصصانی که از طرف دبیر کل سازمان ملل مامور بررسی شده بودند، رژیم عراق از خردل گوگردی استفاده کرده بود (۱۰). در گزارش قبلی نشان دادیم که در رزمندگانی که با خردل گوگردی آسیب دیده بودند غلظت هورمونهای تیروئید و تستوسترون کاهش و غلظت ACTH افزایش یافته بود (۱۱)، جهت پاسخ به این سئوال که سیر تغییرات هورمونی مصدومان چگونه است در تعدادی از آنان، هورمونها تا پنج هفته پس از تماس با خردل گوگردی اندازه گیری شدند .
این بررسی نشان می دهد که تمام با سلاحهای شیمیایی حاوی سولفورموستارد باعث میشود که هورمونهای تیروئید، کورتیزول و ACTH دگرگونی پیدا کنند. بسیاری از این تغییرات با اختلالهای هورمونی که در سوختگیهای شدید دیده میشود، شباهت دارند. به نظر می رسد که سولفورموستارد سبب کاهش فعالیت غدد تیروئید و آدرنال می شود، در جنگ جهانی اول سولفورموستارد (خردل گوگردی) به عنوان سلاح شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت و سبب مسمومیت تعداد زیادی از سربازان شد (۱) ولی مصرف آن تا دهه پیش متوقف گردید. خردل گوگردی می تواند از دو راه در بدن انسان ضایعه ایجاد کند. تماس ممکن است فقط یک بار با مقدار زیاد این ماده اتفاق افتد و باعث بروز علایم حاد شود - مانند مصدومیت در جریان جنگهایی که عوامل شیمیایی به کار برده می شوند (۲) ؛ و با تماس ماهیگیران با محفظه های حاوی خردل گوگردی که سالها قبل به دریا ریخته شده اند (۳). امکان دارد که تمام این ماده به طور مستمر باشد و عوارض مسمومیت مزمن ایجاد کند. این نوع عارضه در کارگران کارخانه های شیمیایی گزارش شده است که بیشتر از نوع عوارض نئوپلاستیک می باشد (۴). اثرات مختلف خردل گوگردی روی سیستمهای تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم و تغییرات ژنتیکی و سرطانزایی آن قبلا" گزارش شده اند (۵-۷)، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا دهه اخیر ناشناخته بود . البته اثر سایر عواملی که Alkalating هستند و برای شیمی درمانی سرطانها به کار می روند در توقف اسپرماتوژنز (۸) و ایجاد نارسایی تخمدان (۹) گزارش شده ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه ای از چند داروی شیمیایی بروز می کند.
در جریان جنگ عراق علیه ایران، طبق گزارش متخصصانی که از طرف دبیر کل سازمان ملل مامور بررسی شده بودند، رژیم عراق از خردل گوگردی استفاده کرده بود (۱۰). در گزارش قبلی نشان دادیم که در رزمندگانی که با خردل گوگردی آسیب دیده بودند غلظت هورمونهای تیروئید و تستوسترون کاهش و غلظت ACTH افزایش یافته بود (۱۱)، جهت پاسخ به این سئوال که سیر تغییرات هورمونی مصدومان چگونه است در تعدادی از آنان، هورمونها تا پنج هفته پس از تماس با خردل گوگردی اندازه گیری شدند .
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
بین رشته ای ( مدیریت آموزشی، تحقیقات آموزشی، آموزش پزشکی )
دریافت: 1398/12/12 | پذیرش: 1398/12/12 | انتشار: 1398/12/12
دریافت: 1398/12/12 | پذیرش: 1398/12/12 | انتشار: 1398/12/12
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
This Journal is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License | Research in Medicine
Designed & Developed by : Yektaweb