پژوهش در پزشکی

سابقه و هدف: مطالعات متعدد اثرات مهم استرس بر متابولیسم کربوهیدرات را نشان داده‌اند. شواهدی مبنی بر اثر استرس درالقاء دیابت نوع 1و2 وجود دارند، با این حال تاثیر استرس روانی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در تحقیق حاضر  نقش استرس روانی بر متابولیسم کربوهیدرات در موش صحرایی نر بررسی شده است.

روش بررسی: حیوانات به دو گروه مساوی کنترل و آزمون (هر گروه 8 سر) تقسیم شدند. در روزهای اول، پانزدهم و سی‌ام آزمایش، از دم حیوانات ناشتا خونگیری به عمل آمد، سپس تست تحمل گلوکز خوراکی در این حیوانات انجام شد. استرسورهای محدود کننده مختلف روزانه دوبار در حیوانات گروه آزمون استفاده می‌شد. گلوکز با روش گلوکز اکسیداز، انسولین با استفاده از کیت RIA (رادیو ایمنواسی)، انسولین و کورتیکوسترون با استفاده از کیت RIA کورتیکو‌سترون Rat اندازه‌گیری شدند.

یافته­ها: گلوکز ناشتای پلاسما در روز پانزدهم در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل و نسبت به روز اول در گروه آزمون افزایش معنی‌داری داشت. همچنین افزایش معنی‌دار گلوکز پلاسما 15 و60 دقیقه پس از انجام تست تحمل گلوکز خوراکی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل در روزهای پانزدهم و سی‌ام مکنترله شد. غلظت انسولین ناشتای پلاسما در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل در روزهای پانزدهم و سی‌ام کاهش معنی‌داری را نشان داد. 15و60 دقیقه پس از انجام تست تحمل گلوکز خوراکی انسولین پلاسما در گروه آزمون بطور معنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل در روز پانزدهم کاهش یافت. غلظت کورتیکوسترون ناشتای پلاسما در روز پانزدهم در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل و همچنین نسبت به روز اول در گروه آزمون افزایش معنی‌داری را نشان داد. در گروه آزمون غلظت کورتیکوسترون پلاسما بلافاصله پس از اعمال استرس تنها در روز اول بطور معنی‌داری نسبت به قبل از اعمال استرس افزایش یافت.

نتیجه­گیری: از نتایج تحقیق حاضر می‌توان نتیجه گرفت که استرس روانی مزمن نیز می‌تواند در متابولیسم گلوکز اختلال ایجاد نماید و این اثر ممکن است ناشی از تغییر در میزان ترشح انسولین و/یا کورتیکوسترون باشد. با این وجود نقش سایر هورمون‌های استرسی نیز در این زمینه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.