پژوهش در پزشکی

سابقه و هدف: یکی از شایع ترین انواع سرطان‌ها در بین زنان، سرطان پستان است و موثرترین راه کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری، تشخیص آن در مراحل نخست پیدایش می‌باشد. ماموگرافی ایمن‌ترین و دقیق‌ ترین آزمایش رادیولوژیکی برای تشخیص سرطان پستان می‌ باشد، که لازمه آن بدست آوردن تصاویر با کیفیت بالا همزمان با تحمیل کمترین دز ممکن به بافت حساس پستان است. هدف این تحقیق بهینه کردن میزان پرتوگیری بیماران در آزمون‌های ماموگرافی و ارتقاء حفاظت بیماران در اثر بهبود کیفیت تصاویر ماموگرافی در مراکز شرکت کننده در آزمایش می‌باشد.
روش بررسی: در فاز اول این تحقیق، تجهیزات ماموگرافی 20 مرکز ماموگرافی آنالوگ در سطح شهر تهران مورد کنترل کیفیت قرار گرفته و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی نیز بر روی آن ها انجام شده است. در فاز دوم با انجام مجدد آزمون‌های کنترل کیفیت، نتایج حاصله با مرحله اول مقایسه شدند، تا نحوه تاثیر اقدامات اصلاحی ناشی از کنترل کیفیت بر روی عملکرد دستگاه‌ها مشخص گردد.
یافته ها: این بررسی نشان داد که حدود 70% از ماموگرام‌ها در شرایط تشخیصی خوب و 6/23% در شرایط نسبتاً خوب و تنها 4/6% از دستگاه‌ها دارای تصاویری بودند که نیاز به تکرار داشتند. از طرف دیگر نتایج اندازه‌گیری دز ورودی به سطح پوست در گستره ESAK=3.8-10.5(mGy) و دز غده‌ای متوسط در گستره AGD=0.34-1.8(mGy) قرار دارد. 
نتیجه گیری: مقادیر دز غده‌ای متوسط محاسبه شده پایین‌تر از سطح مرجع بین المللی قرار دارند که حفاظت رادیولوژیکی بیمار را تضمین می‌کنند اما سایر پارامترهای مربوط به کیفیت تصویر دارای مقادیری بسیار پایین‌تر از مقادیر استاندارد بودند. از این رو استفاده از دستگاه‌های ماموگرافی با کیفیت مناسب به همراه انجام آزمون‌های QC منظم ضروری به نظر می‌رسد.